Algemene Beschouwingen 10-07-2023

Maandag 10 juli waren de Algemene Beschouwingen. Tijdens die vergadering van de Gemeenteraad praten de politieke partijen over de plannen van het College van Burgemeester en Wethouders voor het komende jaar. Dat is bij uitstek het moment om ons als PvdA te laten zien en te laten horen waar we voor staan en wat we echt belangrijk vinden. Lees hier de bijdrage terug van fractievoorzitter André Smit. 

Voorzitter,

Terwijl uw Raad hier vanavond haar verantwoordelijkheid neemt en lastige keuzes aan het afwegen is, valt in Den Haag het kabinet. 

Toeslagenaffaire, versterkingsoperatie in Groningen, wanhopige boeren, meer en meer mensen die aangewezen zijn op de Voedselbank, lage inkomens die honderden euro’s per maand tekort gaan komen, water- en natuurkwaliteit die achteruit hollen, een woningmarkt die op slot zit en ambities m.b.t. woningbouw die niet in het geringste gehaald worden en ga zo maar door. 

Terwijl dit alles bij de mensen ook hier in Olst-Wijhe neerdaalt, ziet de landelijke VVD haar kans schoon om Nederland verder op slot te zetten. En met die cynische stap worden de problemen met asielzoekers en statushouders echt niet opgelost.  We zijn zo weer een verloren jaar verder. En wat doet dit met de gesprekken die de VNG mede namens Olst-Wijhe heeft met het kabinet? Het ravijnjaar 2026 komt met rasse schreden dichterbij en er gebeurt……niks. 

Meer nog dan andere jaren komt het nu aan op onszelf. Meer nog dan andere jaren moeten we investeren in onze Olst-Wijhese gemeenschap en landschap. Dat kan, doordat we een flink gevulde spaarpot hebben, met incidenteel geld. En dat is waar de PvdA voor staat. Investeren in preventie en in een stevig vangnet voor mensen die onze hulp nu nodig hebben. Investeren in verduurzaming en daar waar mogelijk investeren om de woningbouw op gang te brengen en te houden. 

De Commissie Sociaal Minimum liet afgelopen tijd al weten dat de bijstand en het minimumloon omhoog moeten. Ondanks dat zijn er stemmen die zeggen dat mensen maar aan het werk moeten gaan. Daarmee er volslagen aan voorbijgaand dat er mensen zijn die wel willen werken maar niet kunnen. Dat een derde van de arme huishoudens wel werk heeft, maar ondanks dat in de problemen raken. Compleet losgezongen dus van de realiteit waar naar schatting 830.00 mensen in Nederland, waarvan 220.000 (!) kinderen, dagelijks mee te maken hebben. Die mensen wonen ook in Olst-Wijhe, voorzitter. In 2022 kende Olst-Wijhe al zo’n 300 gezinnen met problematische schulden. Het kan niet anders dan dat dit sindsdien alleen maar verder gegroeid is. Het CPB verwacht in 2024 bijna een miljoen mensen met ernstige financiële problemen in dit rijke land. 

Gezinnen met kinderen die keuzes moeten maken tussen ontbijten of avondeten. Kiezen we voor een jas of voor nieuwe schoenen? Die stress krijgen van de gedachte dat het straks vakantie is. Leuke dingen doen zit er niet is, maar hele dagen thuis in plaats van naar school of naar werk gaan, kost ook geld. Zeker met die hitte van tegenwoordig. De buren barbecueën, doen wij dat ook? Helaas. Een ijsje dan misschien? Helaas. Een glaasje water. 

Leven in armoede gaat ten koste van de fysieke en mentale gezondheid. De constante stress zorgt voor een gevoel van minderwaardigheid en eenzaamheid. Kinderen leven ongezonder en hebben minder kans op een goede toekomst. 

Armoede is bovendien een probleem van ons allemaal. Hoge zorgkosten en dure schuldsaneringstrajecten komen in eerste instantie op het bordje van de gemeente terecht. En ondertussen valt er weer een aanmaning of herinnering op de deurmat bij dat gezin. 

Mensen met schulden moeten geholpen worden. Op het moment dat zij in beeld zijn bij de gemeente, moeten ze de kans krijgen om op adem te komen. Dat kan met een zogenaamde Pauzeknop. 

De PvdA dient samen met GroenLinks en de PvvdSPORT een motie in die oproept tot een onderzoek om een Pauzeknop in te stellen. Dit onderzoek kan – op aangeven van de portefeuillehouder vorige week – gecombineerd worden met het onderzoek naar het aanvaardbare bestaansminimum in Olst-Wijhe. Wat de PvdA betreft mag er wel een tandje bij ten opzichte van de ambities die dit College heeft. Niet tot 2026 de tijd nemen om te onderzoeken wat Olst-Wijhe vindt dat een aanvaardbaar bestaansminimum is. Dat is echt te vaag. We roepen op om hier meer tempo achter te zetten. Wij zien graag de uitkomsten al in het eerste kwartaal van volgend jaar, nog voor de behandeling van de kadernota 2025-2028. Het BAD, dat voor Olst-Wijhe de schuldhulpverlening doet, heeft ervaring met de knop en kan misschien helpen bij dit onderzoek. Wachten op een initiatief uit Den Haag is – zoals ik aan het begin al zei – verspilde tijd.

 Afgelopen week heeft het College schriftelijk onze vragen beantwoord over de Stichting Leergeld Salland in relatie tot de reductieregeling. Onze dank hiervoor. De antwoorden waren verhelderend en stemmen ons tevreden. 

Ook wat de verduurzaming betreft moet er een tandje bij. De winst is te behalen bij de bedrijven. Zij hebben sinds 2019 de wettelijke plicht om maatregelen te nemen die binnen 5 jaar terugverdiend zijn. De gemeente heeft de wettelijke taak om hierop toe te zien en waar nodig handhavend op te treden. Deze taak is gedelegeerd aan de Omgevingsdienst. De wethouder gaf vorige week aan dat hij het nog te opportuun vond om handhavend op te treden. Staat hij nog steeds achter die woorden? Zo ja, is hij zich er dan van bewust dat dat in strijd is met de wet?

Per 1 juli is de besparingsplicht voor bedrijven en instellingen zelfs verder aangescherpt. Uiterlijk 1 december a.s. moeten meer bedrijven en instellingen via de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland rapporteren over genomen maatregelen. Maatregelen die binnen 5 jaar terugverdiend zijn.

Een ander punt is de verduurzaming van woningen. Het liefst in korte tijd. De portefeuillehouder gaf vorige week aan dat het Nationaal Isolatieprogramma bekend is bij de portefeuillehouder en dat hij hiermee aan de slag gaat. Dat is mooi, want er ligt miljoenen aan subsidie te wachten. Goed om te weten: in het coalitieakkoord van de provincie Overijssel (waar naast de PvdA ook GroenLinks  plaats hebben in het college, samen met de VVD, BBB en SGP) wordt er ingezet op het project INDU-ZERO. Waarbij als eerste wordt ingezet op de inwoners die de verduurzaming van hun woning zelf niet kunnen betalen. Dit past naast de noodzaak om te verduurzamen, ook in de focus op Wonen en ook in het bestrijden van armoede. Allemaal zaken die wij als PvdA belangrijk vinden.

Onze fractie is blij met de initiatieven die genomen worden om het aandeel betaalbare woningen dat gebouwd moet worden, te verhogen. Overijssel heeft een aanjaagteam dat ondersteuning kan bieden op het gebied van kennis en heeft een flexpool van projectleiders  en adviseurs op het gebied van woningbouw. Onze eigen ambtelijke capaciteit is beperkt, dus laten we alsjeblieft gebruik maken van wat ons aangeboden wordt. Zo juichen we het ook van harte toe als Olst-Wijhe deelneemt aan een op te starten revolverend fonds dat zorgt voor de noodzakelijke financiële zekerheid voor bouwprojecten. Een fonds dat samen met het Rijk, de provincie en de gemeenten gevormd gaat worden. Tenminste: als het grapje van Rutte geen roet in het eten gaat gooien. 

De gemeente heeft al een aantal bouwprojecten met jongeren op de radar staan in onze kernen. Dat is uitstekend, want de jongeren willen we in onze gemeente behouden. Zij zijn belangrijk voor de leefbaarheid. 

Op 1 juli is het Volkshuisvestingsfonds weer geopend voor woningverbetering (renovatie en verduurzaming), transformatie van vastgoed naar woningen, sloop/nieuwbouw en verwerving voor herstructurering. Dit zou behulpzaam kunnen zijn bij die bouwprojecten. Het is eveneens mogelijk dat Salland Wonen via de gemeente in aanmerking kan komen voor een bijdrage uit dit fonds. Ook kan er vanuit dit fonds een bijdrage worden gevraagd voor de inrichting van de openbare ruimte, kleinschalige maatschappelijke voorzieningen en voor kosten om een project in goede banen te leiden. Is de portefeuillehouder op de hoogte van dit fonds en zo ja, ziet hij mogelijkheden om aanspraak te maken op dit fonds of misschien heeft hij dat al gedaan? Ons schiet in ieder geval het Voorzieningenhart in Wesepe al door het hoofd, want maatschappelijke voorzieningen die –  doordat ze opgeknapt worden bijdragen aan de leefbaarheid –  komen in aanmerking voor subsidie. Het lijkt ons in ieder geval de moeite waard om hier navraag naar te doen bij het ministerie. 

Voorzitter, de PvdA is er vooral ook voor de mensen die een steuntje in de rug kunnen gebruiken. Het is ronduit triest om te zien hoe onze rijksoverheid om is gegaan met onze boeren. Ze leven in grote onzekerheid. Zijn ze piekbelaster of niet? Komen ze in aanmerking voor uitkoop of niet? Boeren moeten zich kunnen melden bij de gemeente voor hulp. Boeren die gedupeerd zijn door falend overheidsbeleid, zoals de PAS-melders, moeten op de steun van de gemeenschap, ons allen, kunnen rekenen. Samen met de provincie en andere partners moeten we ons inzetten voor oplossingen voor hen. 

Voorzitter, met deze kadernota moeten we weer vooruit. Zoals gezegd mag er van ons op onderdelen wel een tandje bij. We zijn blij dat in deze kadernota geen bezuinigingen op het voorliggend veld zijn opgenomen en ook niet op het minimabeleid. In Salland kennen we de hoogste brede welvaart van Nederland. Dat is goed nieuws, daar betalen we ook onze contributie voor met belastingen. Maar ook door het geld goed te besteden. Aan ons als Gemeenteraad van Olst-Wijhe, als volksvertegenwoordigers de taak om dat te blijven doen. En die taak niet te verkwanselen zoals dat nu in het Torentje wel gebeurt.